Projekty

I. Słownik historyczno-geograficzny Prus w średniowieczu i u progu epoki wczesnonowożytnej

Celem projektu jest opracowanie i publikacja dwóch pierwszych tomów „Słownika historyczno-geograficznego Prus w średniowieczu i u progu epoki wczesnonowożytnej” (do połowy XVI w.). Podstawą systematyki „Słownika” jest geografia polityczna Prus w schyłkowym okresie krzyżackim (połowa XV w.), a więc terytoria zakonu niemieckiego (z ich podziałem na komturie), terytoria biskupów pruskich oraz terytoria kapituł katedralnych pruskich. Te podziały polityczno-administracyjne odpowiadają ponadto w dużej mierze późniejszym delimitacjom z okresu po 1525 r.

Tom I „Słownika” obejmuje obszar Prus Dolnych (następujące terytoria: komturia ragnecka, komturia kłajpedzka, komturia królewiecka, komturia brandenburska, komturia bałgijska, dominium biskupów sambijskich oraz dominium kapituły sambijskiej). Tom II „Słownika” obejmuje obszar Warmii (tzw. dominium warmińskiego na które składają się terytoria biskupów warmińskich i terytoria kapituły warmińskiej). Zamierzeniem wnioskodawcy jest rozpoczęcie długofalowego projektu badawczego i edytorskiego, którego efektem końcowym ma być czterotomowe opracowanie słownika historyczno-geograficznego dla całego obszaru Prus w późnym średniowieczu i na progu epoki wczesnonowożytnej.

Koncepcyjnie, edytorsko oraz organizacyjnie projekt ma zostać skoordynowany z opracowywanym od ponad 50 lat w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk „Słownikiem historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu”. Przygotowanie I i II tomu „Słownika historyczno-geograficznego Prus w średniowieczu i u progu epoki wczesnonowożytnej” ma stanowić rozszerzoną realizację pierwotnej idei wydawniczej Karola Buczka, uwzględniającego na początku lat 60. minionego stulecia ten obszar w swym ogólnopolskim projekcie słownikowym.

Projekt realizowany jest w formie grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Dziedzictwo Narodowe” (nr projektu: 11 H160151 84)

Więcej o projekcie:

Pracownia Słownika Historyczno-Geograficznego Prus Średniowiecznych

Zespół badawczy

Słownik na Facebooku

II. Parafie w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach 1243-1525

„Parafie w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach” to projekt realizowany w Zakładzie Historii Krajów Bałtyckich w ramach grantu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki na podstawie dezcyzji DEC-2011/01/B/HS3/00828

Celem projektu jest jak najbardziej optymalna rekonstrukcja sieci parafialnej na terenie czterech diecezji pruskich oraz archidiakonatu pomorskiego. Terytorialnie projekt obejmuje więc tereny należące do metropolii gnieźnieńskiej (diecezja włocławska) oraz ryskiej (diecezje chełmińska, pomezańska, warmińska i sambijska). Założeniem jest jednakże nie tylko odtworzenie kształtu sieci parafialnej, ustalenie specyfiki diecezjalnej w tym zakresie i weryfikacja dotychczasowych danych. Badania prowadzone w ramach projektu mają na celu zebranie jak największej liczby informacji na temat uposażenia parafii, wezwania, budynku kościoła parafialnego (fabricae ecclesiae; stan techniczny, relikwie, ołtarze, utensylia i paramenty, księgozbiory, dzwony, etc.), okręgu parafialnego (kościoły filialne, kaplice, wsie, wikarie, etc.), duchowieństwa parafialnego (plebani, wikariusze, altaryści) i świeckich (witrycy, dzwonnicy, etc.)

Założeniem projektu jest poza tym stworzenie multimedialnej bazy danych na stronie projektu (www.parafie.umk.pl), z łatwym w obsłudze interfejsem oraz wyszukiwarką umożliwiającą wyszukiwanie pożądanych parafii. Tego typu narzędzie daje możliwość sukcesywnego uzupełniania danych, także po zakończeniu projektu. W ramach projektu planuje się także organizacje konferencji: „Kościół w państwie zakonu krzyżackiego w średniowieczu: sieć parafialna – duchowieństwo – wierni”, która z jednej strony stanowić ma podsumowanie prac zespołu w ramach ww. projektu jak i stanowić rekapitulacje badań prowadzonych w innych ośrodkach. Planuje się również przygotowanie maszynopisów katalogów parafii państwa zakonu krzyżackiego w średniowieczu, które sukcesywnie będą publikowane.

Skład zespołu badawczego

prof. dr hab. Andrzej Radzimiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika) – kierownik

prof. dr Mario Glauert (Brandenburgisches Landeshauptarchiv Potsdam)

dr hab. Radosław Biskup (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)

dr hab. Leszek Zygner (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie)

dr Radosław Krajniak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)

mgr Kamila Nowak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)

mgr Marcin Sumowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)

Strona projektu

www.parafie.umk.pl

Księga formularzowa średniowiecznych biskupstw pruskich (1323-1512). Tzw. „formularz z Uppsali”

Projekt „Piętnastowieczna księga formularzowa z Uppsali” zrealizowany w ramach grantu MNiSW N N108 242039

Opis rękopisu:
[vide:

Księga formularzowa średniowiecznych biskupstw pruskich (1323-1512). Tzw. „formularz z Uppsali”

, wyd. Radosław Biskup, Fontes Towarzystwa Naukowego w Toruniu, T. 108, Toruń 2014 (w druku).
Rękopis C 575:
1. A. Oprawa rękopisu
2. B. Rękopis C 575 – KOLOR
  1. a. Fragment niezidentyfikowanej księgi ławniczej.
    [fol. 1r]
  2. b. Statut synodalny biskupa sambijskiego Michaela Junge (1425-1442).
    [fol. 2r-10r]
  3. c. Kopie bulli papieskich.
    [fol. 10r-13v]
  4. d. Księga formularzowa biskupstw pruskich (1323-1505)
    [fol. 14r-174v]
3. C. Rękopis C 575 – BW
  1. a. Fragment niezidentyfikowanej księgi ławniczej.
    [fol. 1r]
  2. b. Statut synodalny biskupa sambijskiego Michaela Junge (1425-1442).
    [fol. 2r-10r]
  3. c. Kopie bulli papieskich.
    [fol. 10r-13v]
  4. d. Księga formularzowa biskupstw pruskich (1323-1505)
    [fol. 14r-174v]